Samenvatting
De veelheid en complexiteit van ontwikkelingen rond het mbo vraagt dat de onderwijsteams daar professioneel, flexibel, wendbaar en in samenwerking met de regionale partners op kunnen inspelen.
Bij onderwijskundig leiderschap van een onderwijsteam (ook wel bekend als eigenaarschap) gaat het over de manier waarop een onderwijsteam regie voert over de eigen werkzaamheden binnen het speelveld (de professionele ruimte) van het team. D.w.z. regie over:
- het onderwijs
- het leren en beter worden als een professioneel onderwijsteam
- het opbouwen van vertrouwen bij derden in de onderwijskwaliteit van het onderwijsteam
Maar een dergelijke regievoering gaat niet vanzelf. Het vraagt van de bestuurders / directie van mbo-instellingen onder meer om zorg te dragen voor de condities die het professioneel acteren van de onderwijsteams uitdagen, bevorderen en faciliteren.
In de bijgevoegde publicaties is daarom
- eerst gekeken welke aspecten van de kwaliteitscultuur binnen een instelling bijdragen aan het onderwijskundig leiderschap van een onderwijsteam. Dat heeft geleid tot 10 inzichten.
- Kwaliteitscultuur versterken in onderwijsteams in het mbo: hoe doe je dat?
- Tien inzichten
- Vervolgens zijn de 10 inzichten gekoppeld aan de rol van de onderwijsteams zelf, de onderwijsmanagers, het management/CvB en de ondersteunende diensten in het proces van het versterken van de onderwijskwaliteit; het onderwijskundig leiderschap als een gedeelde verantwoordelijkheid binnen een onderwijsinstelling. In de invulling van de vier rollen is gekeken naar het handelen en gedrag dat in onderlinge samenhang bijdraagt aan de verankering van het onderwijskundig leiderschap in onderwijsteams.
- 10 Inzichten x 4 rollen. 40 mogelijke interventies in handelingen en gedrag die kunnen bijdragen aan het onderwijskundig leiderschap van onderwijsteams (publicatie in de vorm van een zogenoemde waaier).
- Onderwijskundig leiderschap versterken in onderwijsteams in het mbo: hoe doe je dat?
- Ook is er een Spel ontwikkeld, dat de spelers het denken en doen vanuit het perspectief van de verschillende rollen laat gewaarworden. Het nodigt uit tot reflectie rond de vraag hoe er gestalte wordt / kan worden gegeven aan onderwijsontwikkeling, professionalisering en verantwoording. Via de weergegeven link kan hiernaar worden doorgeklikt.
- Tenslotte is er een filmpje gemaakt met daarin kort het gedachtengoed en de mogelijkheden van het spel. Via de weergegeven link kan hiernaar worden doorgeklikt.
De publicaties zijn gebaseerd op literatuurstudies. Tevens zijn bevindingen van de onderwijsinspectie rond het thema Kwaliteitszorg opgenomen. Verder wordt in de uitgebreide publicatie bij b verwezen naar voor onderwijsteams relevante sites en instrumenten.
Deze publicaties zijn het resultaat van de werkzaamheden van de Werkgroep Expertise van het Kwaliteitsnetwerk mbo (Curio, Grafisch Lyceum Utrecht , Hoornbeeck College, Landstede, Koning Willem I College , Mbo Rijnland, Nova College, ROC Nijmegen, ROC van Twente, SintLucas) in samenwerking met NCP Eqavet. Dat geldt ook voor het Spel, waarbij de samenwerking is uitgebreid met Aventus en met studenten van het Grafisch Lyceum Utrecht. De studenten hebben het spel in zijn digitale vorm doorontwikkeld.
Voor wie bedoeld:
De publicaties en het Spel zijn bedoeld voor onderwijsteams, onderwijsmanagers, management/CvB en de ondersteunende diensten.
Hoe te gebruiken:
Er zijn de afgelopen jaren verschillende workshops geweest, waarbij vooral De Waaier 10 Inzichten x 4 rollen, aanleiding was om:
- Steeds 2 of 3 inzichten door een groepje in onderlinge samenhang te bespreken en daarna rouleren naar een volgende set van 2 of 3 inzichten;
- Te werken met stellingen, die vanuit de vier onderscheiden rollen benaderd worden.
Randvoorwaarde:
- De ervaring heeft geleerd dat het bespreken van de thematiek het meeste oplevert, indien alle onderscheiden rollen aan tafel zitten.
- De leerwinst zit in
- het wisselende perspectief van de verschillende rollen bij het reflecteren op het professioneel handelen binnen een onderwijsteam en instelling (waarom doen wij de dingen die doen en waarom doen we dat op deze manier, hoe kunnen we dat verbeteren en wie hebben we daarbij nodig?);
- maar bovenal in de ervaring dat die rollen met elkaar samenhangen en elkaar kunnen versterken
Facilitering
Voor een toelichting op deze publicaties kan contact worden opgenomen met Bert Imminga, Myranda van der Leeden, Joost van der Staak en/of Lisanne de Wit via info@kwlaiteitsnetwerk-mbo.nl.